Zabytkowy Kościół w Brzezinach

Powstanie parafii Brzeziny datuje się na rok 1440. Wieś była wówczas własnością biskupów krakowskich. Mieszkańcy należeli do parafii istniejącej przy Kolegiacie Kieleckiej. Parafię w Brzezinach pod wezwaniem Wszystkich Świętych i Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny erygował biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki. Przydzielono do niej, oprócz Brzezin, Bilczę, Morawicę i Morawicką Wolę. Na wzniesieniu zwanym Siedliskową Górą wybudowano wówczas mały drewniany kościółek, który przetrwał dwa wieki.

W 1646 roku na jego miejscu został zbudowany przez księdza Liszkiewicza kościół murowany w stylu późnorenesansowym. Konsekrował go 8 września 1675 roku biskup krakowski Andrzej Trzebicki, o czym informuje marmurowa tablica z łacińskim napisem umieszczona w prezbiterium.

W 1730 roku parafia Brzeziny znacznie się powiększyła, gdyż przydzielono do niej kolejne wsie: Kowalę, Nidę, Zbrzę, Posłowice, Kuby Młyny, Bieleckie Młyny i Chałupki Zbrzańskie. W roku 1729 parafia przeszła pod administrację powstałego w Kielcach Seminarium Duchownego. Odtąd aż do połowy XIX wieku proboszczami byli kolejni regensi Seminarium, które korzystało z dochodów parafii. W 1790 roku dobra duchowne w Brzezinach zostały przejęte przez rząd zaborczy. To on nominował teraz proboszczów i wypłacał im pensję. Pierwszym brzezińskim proboszczem z nominacji był ks. August Żołątkowski.

Kościół wybudowany w XVII wieku okazał się już za mały. Dlatego w 1870 roku został rozbudowany przez przedłużenie nawy głównej i wzniesienie wieży. Dobudowana część kościoła ma styl barokowy. Prezbiterium jest nieco niższe i węższe, ze sklepieniem kolebkowym, przy nim od północy zakrystia. Nad nawą sufit, w ścianie południowej cztery okna w stylu neogotyckim. W części zachodniej, nad głównym wejściem, drewniany chór muzyczny zbudowany w 1872 roku przez Górskiego z Chęcin. Organy zostały wykonane przez Kaspra Krzykawskiego z Chęcin w 1876 roku.

Główny ołtarz w kościele zbudował w 1857 roku Juliusz Illman z Kielc. Znajduje się w nim stary bizantyjski obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem na ręku. Na zasuwie jest kopia obrazu Wszystkich Świętych Michała Stachowicza, wykonana przez głuchoniemego malarza Dąbrowskiego z Kielc. W ołtarzu głównym umieszczone są rzeźby św. Ambrożego i św. Augustyna, a także prawdopodobnie św. Anny i św. Joachima. Obecne ołtarze boczne zbudowano w 1873 roku. Jeden został sprowadzony od ss. Franciszkanek z Chęcin, a drugi złożono z elementów dwóch poprzednich. W lewym znajduje się Chrystus na krzyżu, a na zasuwie obraz Premienienia Pańskiego, w prawym figura św. Antoniego i obraz Św. Izydor.a Oracza. Ołtarze wykonał Górski z Chęcin. Bogato zdobiona ambona pochodzi z 1864 roku, a zbudował ją Karol Mikina z Kielc.

W roku 1934 przed wejściem na plac kościelny stanęła okazała figura Chrystusa Króla ufundowana przez parafian. W 1937 roku rozpoczęto budowę schodów z poręczami od strony zachodniej. W czasie II wojny światowej budynek kościoła dość znacznie ucierpiał, zwłaszcza dach, dlatego należało się zająć jego remontem. W 1947 roku wojewódzki konserwator zabytków uznał kościół w Brzezinach wraz z otaczającym terenem za zabytek i wpisał go do rejestru zabytków. W latach 1956-1966 prowadzono liczne prace remontowe przy kościele. Dotyczyły one m.in. wieży i sygnaturki. Doprowadzona została elektryczność, kościół otynkowano, wstawiono nowe podwójne okna z witrażami, zainstalowano elektryczne ogrzewanie i radiofonizację. W 1965 roku kościół otrzymał nową polichromię i odnowiono główny ołtarz. Poświęcenia wykonanych prac dokonał uroczyście biskup kielecki Jan Jaroszewicz. Było to 30 października 1966 roku, podczas parafialnego obchodu Tysiąclecia Chrztu Polski.

W latach 80-tych miał miejsce kolejny remont wnętrza kościoła. Na ścianach zawisły ufundowane przez parafian portrety świętych: św. Barbary, św. Maksymiliana Kolbe, św. Rafała Kalinowskiego, św. Brat Alberta Chmielowskiego, bł. Michała Kozala, bł. Karoliny Kózkówny, bł. Urszuli Ledóchowskiej, bł. Jerzego Matulewicza, ks. Jerzego Popiełuszki, prymasa Stefana Wyszyńskiego, papieża Jana Pawła II, papieża Eugeniusza IV.

W 1990 roku uroczyście obchodzona była 550 rocznica erygowania parafii Brzeziny. 15 sierpnia, w dniu odpustu parafialnego, jubileuszową Mszę św. odprawił biskup Stanisław Szymecki.

W latach 1995-2006 prowadzone były głównie prace w otoczeniu kościoła. Odnowiono figury Chrystusa Króla i NMP, wybrukowano alejki, uporządkowano cmentarz, zmieniono pokrycie dachu na części kościoła, poprawiono zewnętrzną elewację.

W lipcu 2008 roku parafia przeżywała peregrynację cudownego obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Było to wielkie i znaczące wydarzenie w życiu brzezińskiej parafii.

Tuż po uroczystościach rozpoczęły się prace nad renowacją głównego ołtarza w kościele. W roku 2009 odnowione zostały ołtarze boczne. Nowy wygląd przybrało też prezbiterium i tzw. łuk tęczowy. Odnowione zostały zniszczone zabytkowe obrazy: m.in. Ukrzyżowania z 1. poł. XIX w. i św. Izydora. W 2010 roku wykonano konserwację ambony oraz wystroju malarskiego kościoła. Przy pracach pomaga specjalnie powołany Komitet Odnowy Kościoła Parafilanego w Brzezinach.

Obecnie do parafii należą następujące miejscowości: Brzeziny, Nida, Podwole, Kowala Duża, Kowala Mała, Zbrzańskie Chałupki.

W parafii istnieje chór parafialny z wieloletnią tradycją oraz schola parafialna im. św. Stanisława Kostki prowadzona przez Damiana Zegadło. Od 2008 roku wydawana jest co tydzień gazetka parafialna „Sanctus”. Raz w miesiącu odbywały się spotkania Koła Biblijnego pod kierunkiem ks. Rafała Nowińskiego, ale zostały czasowo zawieszone. Czczone są relikwie św. Teresy od Dzieciątka Jezus, bł. Karoliny Kózkówny, św. Rafała Kalinowskiego, bł. Wincentego Kadłubka, św. Jana Pawła II. Cenną pamiątką należącą do parafii są dary od Ojca Świętego Jana Pawła II: ornat mszalny, kielich, patena i bielizna kielichowa.

Dotychczasowi księża proboszczowie parafii Brzeziny:

ks. August Żołątkowski 1853 - 1898
ks. Jan Kapuściński 1898
ks. Jakub Kuliński 1898 - 1901
ks. Jan Białecki 1901 - 1902
ks. Bogumił Czerkiewicz 1902 - 1909
ks. Franciszek Marszycki 1909 - 1914
ks. Marian Rykowski 1914 - 1920
ks. Piotr Czerna 1920 - 1925
ks. Piotr Mączka 1925 - 1938
ks. Teofil Jarzębski 1938 - 1956
ks. Bolesław Grzybowski 1956 - 1974
ks. Jan Matera 1974 - 1981
ks. Wacław Smolarczyk 1981 - 1992
ks. Michał Krużel 1992 - 1993
ks. Jan Pragnący 1993 - 2013
ks. Józef Knap od 2013 

Opr. Marianna Węgrzyn